Często klienci przychodząc do kancelarii prawnej w sprawach świadczeń alimentacyjnych będąc przekonanym, że o alimentach wiedzą prawie wszystko. Niestety często ta wiedza oparta jest na rozmowach ze znajomymi lub na lekturze forów internetowych. Najczęstszym przykładem błędnych informacji uzyskanych w ten sposób jest czas trwania obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka.
Do kiedy trzeba płacić alimenty na dziecko?
W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymaga fakt, że obowiązek alimentacyjny (wbrew obiegowemu przekonaniu) nie jest ograniczony osiągnięciem przez dziecko określonego wieku.Najczęstszym błędem jest twierdzenie, że alimenty należy płacić do 26 roku życia dziecka. Przekonanie to jest fałszywe i nieoparte na żadnym przepisie prawa powszechnie obowiązującego, a źródła tego błędu upatrywać należy w instytucji renty rodzinnej, albowiem tylko w jej przypadku przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych przewidują ograniczenie wiekowe. Do renty rodzinnej mają prawo dzieci do ukończenia 16 lat, a po osiągnięciu tego wieku, pod warunkiem nauki w szkole, do ukończenia 25 lat oraz bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy do ukończenia 16 lat lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 lat, a jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów (de facto prawie 26 roku życia).
Renta rodzinna, a alimenty?
Tu podkreślić należy, że powyższa regulacja nie ma zastosowania w prawie rodzinnym. Zgodnie z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Kluczowym w cytowanym przepisie jest pojęcie „nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie”, jak widać nie ma tu mowy o granicy wiekowej, a jedyną przesłanką jest brak możliwości samodzielnego utrzymania. Brak możliwości samodzielnego utrzymania może wynikać z wielu okoliczności: kontynuacji nauki, niepełnosprawności, długotrwałej choroby, zaburzeń psychicznych, narkomanii czy alkoholizmu. Dla wielu osób kontrowersyjnym jest obowiązek płacenia alimentów na dziecko z problemem alkoholowym lub narkomanii, jednakże nie należy zapominać, że w obu przypadkach zgodnie z wytycznymi WHO są to choroby, a co za tym idzie, w okresie ich leczenia osoba taka nie jest wstanie samodzielnie się utrzymać.

Obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony w czasie
Powyższe obrazuje jednoznacznie, że obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony w czasie. Jednakże, nie oznacza to, że rodzice muszą zawsze płacić alimenty, gdy dziecko np. dalej się uczy. Jako przykład należy wskazać sytuację, gdy rodzice są średnio zamożni, a dziecko chce kontynuować naukę na studiach w trybie zaocznym. W jednej z uchwał Sąd Najwyższy stwierdził, że nie można żądać od nisko kwalifikowanego i mało lub średnio zarabiającego rodzica, aby opłacał studia zaoczne pełnoletniego dziecka, jeżeli te wymagają poważnych nakładów finansowych. Furtką dla rodziców w tym przypadku jest przepis art. 133 § 3 k.r.o., zgodnie z którym rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Ostatecznie wskazać należy na bardzo istotny, lecz pomijany w wielu podobnych publikacjach fakt, że obowiązek alimentacyjny trawa tak długo, jak długo go sąd nie uchyli. Oznacza to, że dopóki sąd nie orzeknie o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodzice muszą łożyć na dziecko, nawet gdy jest pełnoletnie, pracuje lub założyło swoją rodzinę. Wynika to z faktu, że wyrok ustalający świadczenia alimentacyjne jest tytułem wykonawczym uprawniającym do egzekwowania świadczeń alimentacyjnych, a co za tym idzie, jeżeli dziecko w wieku 30 lat, mając swoją rodzinę, wystąpi do komornika o egzekucję świadczeń alimentacyjnych, to komornik będzie je egzekwował zgodnie z wyrokiem sądu. Dlatego należy pamiętać, że gdy dziecko jest wstanie się samodzielnie utrzymać, należy wystąpić do sądu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
Artykuł powstał dzięki pomocy Wrocławskich radców prawnych.